In Camera (inspirata da « Huis clos » di J.-P. Sartre) - Marielle Clementi

Marielle Clementi offre la première traduction en corse de Huis clos de J.-P. Sartre (extraits). Doublement de circonstance… (40e anniversaire de sa disparition).

    

    

IN CAMERA

Inspirata da  Huis clos di Jean-Paul Sartre

    

    

Riassuntu :

L'azzione si passa in un "altrò" fittivu. Dopu morti, trè parsunaghji ghjunghjenu in infernu per campà à so eterna dannazione.

 

I parsunaghji :

- Muriel BRUZI : Duttore di malatie infettive è Ministra di a Salute chì ubbidisce à l'ordini di u Presidente di a Republica è chì hà piattatu a gravità è u periculu di l'epidemia chì hà devastatu u paese è causatu migliaie di morti.

-> Morta infettata da u virus.

 

- Ghjiseppu PARODI : Ufficieru di a Pulizza, omosessuale chì hà tumbatu u so rivale per via di ghjelusia.

-> Mortu in ghjochi SM chì sì sò finiti male.

 

- Dume ORSETTI : Pilotu di aviò, poligamistu.

-> Hà tombu u figliolu ch’ellu hà avutu cù una di e so maestre. In una imbaruffada, tomba a maestra d’un colpu di fucile in faccia. More tandu di un infartu.

 

 

[…]

 

GHJISEPPU : Cosa avete fattu ? Perchè vi anu mandatu quì ?

DUME (bruscamente) : Ma, ùn la sò, ùn ne sò nunda ! Mi dumandu ancu s’ella ùn fussi un sbagliu. (à Muriel) È voi, dite qualcosa. S’elli si sò sbagliati per u mo casu, forse si sò sbagliati per u vostru. (à Ghjiseppu) È ancu u vostru. Ùn vale megliu à crede chì simu quì per via di un sbagliu ?

GHJISEPPU : Hè tuttu cosa avete à dicci ?

DUME : Chì vulete sapè di più ? Ùn aghju nunda à pietà. Era orfanu è povaru, ma micca troppu goffu. Aghju capitu prestu cume ghjovàmine. Aghju spusatu a mo istrutrice, più vechja chè mè, ma ricca. Chì averebbete fattu à contu meiu ? Avia bisognu d’amore è di soldi. M’hà arricattu tuttu. Prestu, ùn mi bastava più. Aghju incuntrattu à Nancy. Era bella, giovanna, fresca. A vulia spusà anch’ella. Qualchì tempu dopu, aghju incuntrattu à Alex, in America. Una personna senza tabù. Ci vuliamu spusà dinù. È pò c’hè statu Amandine. Mi vulia spusà anch’ella. Hè tuttu. Un omu cù parechje maestre. Forse, omu mi pò culpà di avè avutu tantu bisognu di senti mi amatu ? (à Muriel) Cridete chì hè colpa mea ?

MURIEL : Certu nò. (un tempu) Eiu... Era duttoressa in un grande ospidale. U Presidente di a Republica, Berton, m’hà scelta per esse Ministra di a salute. Una crisa sanitaria. Aghju privenutu u Presidente. Aghju chjappu male. Sò morta. Induve hè a culpa ? Induve hè a culpa ?

DUME (li mette una mana nant’u bracciu) : Ùn c’hè culpa. 

GHJISEPPU : Per quale ghjucate sta cumedia ? Simu trà di noi.

DUME (insolente) : Trà di noi ?

GHJISEPPU : Trà assassini. Simu in infernu, amicu, ùn c’hè sbagliu è ùn si danna a ghjente per nunda. 

DUME : State zittu.

GHJISEPPU : In infernu ! Dannati ! Dannati !

DUME : State zittu. Vulete stà zittu ? Vi pruibiscu di adduprà parole sgarbade.

GHJISEPPU : Dannatu u seduttore. Dannata a duttoressa senza rimbeccu. Avemu avutu a nostra stonda di piace, nò ? Ci sò ghjente chì anu suffertu per noi fin’à a morte. Avà, ci tocca à pagà.

MURIEL (a mana alzatta) : Avete da stà zittu ?

GHJISEPPU (a guarda senza paura ma cù sorpresa) : Ah ! (un tempu) Aspettate ! Aghju capitu perchè chì ci anu messi inseme !

MURIEL : Attenti à cosa avete da dì.

GHJISEPPU : Avete da vede cumu hè scantaratu. Simplice cumè tuttu ! Ùn ci sò torture fisiche, nò ? È purtantu, simu in infernu. È più nimu ùn hà da vene. Nimu. Staremu fin’à l’ultimu soli inseme. Hè ghjusta ? In fine, ùn ci n’hè chè unu chi manca quì : hè u carnefice.

MURIEL (à voce bassa) : A sò bè.

GHJISEPPU : Eccu, anu fattu l’ecunumie di personali. Eccu. Sò i clienti chì facenu u serviziu da per elli, cumè à un self-serviziu.

DUME : Cosa vulete dì ?

GHJISEPPU : U carnefice, hè ognunu di noi per i dui altri. (Un tempu. Pensanu)

MURIEL (cù una voce dolce) : Ùn vi vogliu micca male è ùn aghju nunda à chì fà cù voi. Nunda. Hè chjaru. Allora : ognunu à a so piazza. Hè a parata. Voi quì, voi quì è eiu quì. È silenziu ! Mancu una parola. Ùn hè micca difficiule, nò ? Ognunu hà abbastanza à fà cù ellu stessu.

DUME : Mi tocca à stà zittu ?

MURIEL : Iè. È saremu… salvi. Stà zitti. Guardà in sè, mai alzà u capu. Simu d’accusentu ?

GHJISEPPU : Va bè.

DUME (dopu a una esitazione) : Va bè.

MURIEL : Addiu, allora. (Va nantu à u so canapè è si mette u capu inde mane. Silenziu. Ghjiseppu si mette à cantà per ellu solu : A paghjella di l’Impicati di A Filetta) Ci avemu da pusà tranquilli ; chjiudimu l’ochji è ognunu prova à scurdassi di a presenza di l’altri.

GHJISEPPU (ride) : Ah, scurdassi. Chì puerilità ! Vi sentu fin’à ind’è e mo osse. U vostru silenziu mi stride ind’è l’arechje. Vi pudete inchjudà a bocca, taglià a lingua, vi impiderie di esse ? Site dapertuttu, i rimori mi ghjunghjenu imbrutatti perchè l’avete intesi prima. Averete da stà cusi, insensibile, à medità cumè un buddha, eiu l’ochji chjosi, senteraghju chì tutti i rimori ch’ellu face sò per voi, ancu quand’ellu aggrinze a so camisgia è ch’ellu vi invìe surisi chì ùn videte mancu… Micca què ! Vogliu sceglie u mo infernu ; vi vogliu guardà ind’è l’ochji è lottà faccia à faccia.

MURIEL : Và bè. Ci vulia à ghjunghjeci. Anu ghjucatu cù noi cum’è zitelli. (và versu à Dume è li mette a manu sottu à u mentu) Allora, pilotu, ti piaciu ?

DUME : Ùn mi tuccate micca !

MURIEL : Bah ! Ùn appia paura ! Mi piacianu assai l’omi, a sai ? È li piacia anc’eiu. Ùn appia paura, ùn avemu più nunda à perde. A pulitezza, perchè ? Ceremonie, perchè ? Trà di noi. Dopu avemu da esse nudi cum’è vermi.

DUME : Lasciatemi !

MURIEL : Cum’è vermi ! Ah ! Vi l’averaghju detta. Ùn vi dumandava nunda, solu a pace è appena di silenziu. Avia messu i mo ditti ind’è e mo arechje. Berton parlava, rittu tramezu à e scrivanie, tuttu u ministeriu l’ascultava, in camisgia. Vulia capì cosa dicianu, era difficiule : l’avenimenti nantu a terra passanu in furia. Ùn pudiate stà zitti ? Avà, hè finitu, ùn parla più. È bè, ci vole à andà fin’à l’ultimu. Nudi cum’è vermi : vogliu sapè à quale aghju da fà.

GHJISEPPU : A sapete avà.

MURIEL : Fin chì ognunu ùn averà cunfisu perchè hè statu cundannatu, ùn saperemu nunda. Tù, u pilotu, cumencia ! Perchè ? Dìci perchè : esse francu ci pò impede disastri ; allora, perchè ?

DUME : Mancu, ùn la sò ! Ùn mi l’anu vulsutu dì !

MURIEL : A sò. Mancu à me, ùn anu vulsutu rispondemi. Ma mi cunoscu. Ai a paura di parlà u primu ? Va bè. Aghju da cumincià eiu. (un silenziu) Ùn hè tantu bellu… Sò quì perchè aghju torturatu u mo maritu. Hè basta. Durante cinqu’anni. Bella sicura, soffre sempre. Eccu lu : à tempu parlu di ellu, chì u vecu. Induve hè Berton ? Cinqu’anni. Rientria tardi, sintia l’omu è u sessu. Ellu mi avia aspetatta tutt’a notte. Mai una parola di rimproveru, da sicuru. I so ochji, soli. I so ochjoni ! Ùn rigretu nunda. Pagheraghju, ma ùn rigretu nunda. Hè un omu chì hà a vucazione di martiriu.

GHJISEPPU (pianu) : Perchè l’avete fattu soffre ?

MURIEL : Perchè era faciule. Bastia una parola per fàlu scambia di culore. Ah ! Mai ùn hà rimpruveratu ! Sò gattiva ! Aspettava, aspettava sempre. Ma nò, mai una rimarca, mai una parola più alta chè l’altra... Eccu una aneddotta : u Presidente Berton passava spessu à travaglià in casa mea. Passavamu nuttate sane nant’u canapè-lettu. U mo maritu durmia à u primu pianu, ci sentia. S’arrizzava u primu è ci purtava caffè è rompidighjunu ind’è u lettu.

GHJISEPPU : Cagna !

MURIEL : Iè, iè, a cagna, a cagnetta amata ! (pare distratta) Nò, nunda. Hè Berton, ma ùn parla micca di mè. Una cagna, avete dettu ? Da sicuru, cos’innò, cosa farebbe quì ? È voi ?

GHJISEPPU : È bè, era cosa chjamavanu quallà, un omu dannatu. Digià dannatu. Allora ùn c’hè tanta sorpresa !

MURIEL : Hè tuttu ?

GHJISEPPU : Nò c’hè ancu st’affare cù David. Ma hè una storia di morti. Dui morti. Jean-Jean prima, è dopu eiu. Ùn c’hè più nimu quallà, sò tranquillu ; a camara, simpliciamente. Vecu a camara, di tantu in tantu. Viota, e persiane chjose. Ah, ah, anu finitu per caccià i sigilli. Da affittà… Hè da affittà. C’hè un avisu nant’à  aporta.

MURIEL : Dui… Avete dettu dui ?

GHJISEPPU : Dui

MURIEL : Dui omi ?

GHJISEPPU : Iè.

MURIEL : Eccu. (un silenziu) S’hè tombu ?

GHJISEPPU : Ellu ? Ùn era micca capace. Purtantu hà suffertu. Nò : s’hè pigliatu una pistulettata ! Facile. Sapete, ùn mi dispiace nunda, ma ùn mi piace tantu di cuntavi tuttu què. Allora, c’hè statu sta trappula… Un colpu di pistola in pienu fronte… Tutti i ghjorni li aghju dettu : avemu tombu à Jean-Jean… (un silenziu) Sò gattivu : aghju bisognu di a suffrenza di l’altri per esiste. Una torcia. Una torcia ind’è u core. Quand’è sò solu, mi spenghju. Durante sei mesi, aghju brusgiatu ind’è u so core. Aghju brusgiatu tuttu. Una sera chì avia troppu betu, mi hà aliatu à u lettu, messu una boccia di i nostri ghjochi ind’è a bocca è per sente di più piacè cù i nostri ghjochi malsani è sadichi li aghju dumandatu di mettemi un sacchetu nantu u capu. Sò mortu stuffatu di troppi eccessi. Eccu.

MURIEL : Han !

GHJISEPPU : Cosa ?

MURIEL : Nunda, ùn hè tantu pulitu nè menu…

GHJISEPPU : Certu nò, un hè tantu pulitu… È dopu ?

MURIEL : Oh, avete ragiò ! (à Dume) Tocca à tè ! Cosa ai fattu ?

DUME : A vi aghju detta chi ùn ne sapìa nunda. Aghju pocu à pensàci…

MURIEL : Bè, avemu da aiutàti. Quella donna senza faccia, quale hè ?

DUME : Chì donna ?

GHJISEPPU : Vai chì a sai ! Quella chì ti facia paura quand’è tù sì entrutu !

DUME : Hè una amica.

MURIEL : Perchè chì avia paura di ella ?

DUME : Ùn avete dirittu di dumandàmi tuttu què !

GHJISEPPU : S’hè tomba per via di tè ?

DUME : Avà, site scemu !

MURIEL : Allora, perchè ti facia paura ? S’hè messa una fucilata in piena faccia, eh ? Hè quessa chì li hà purtatu u capu via ?

DUME : State zitti ! State zitti !

MURIEL : Per colpa toia ! Per colpa toia !

GHJISEPPU : Una fucilata per colpa toia !

DUME : Lasciatemi stà ! Mi fate paura ! Mi ne vogliu andà ! Mi ne vogliu andà ! (core versu a porta è a scuzzula)

MURIEL : Vaiti ne. Eiu, ùn dumandu micca megliu. Ma a porta hè chjosa di fora.

(Dume face sunnà ; ma ùn si sente nunda.
Ghjiseppu è Muriel ridenu.
Dume si gira, di spinu contru à a porta)

DUME (parla pianu di una voce prufunda, aggruppandusi contra a porta) : Site ignobili !

GHJISEPPU : Perfettamente ignobili. Allora ? Dunque a donna s’hè tomba per via di tè… Era a to maestra ?

MURIEL : Di sicuru era a so maestra. È vulia avellu per ella sola. Ùn hè vera ?

GHJISEPPU : Una vera tigra in lettu… Ma era povera, eh ?

MURIEL : Ti dumandemu s’ell’era povera ?

DUME : Iè, era povera.

MURIEL : È po, c’era a to moglie cusì ricca…

(Un tempu. Dume si mette à ride)

DUME : Ùn ci site micca… (s’addirizza è i fideghja sempre di spinu contr’à a porta. In un tonu seccu è pruvucante) Vulia fàmi un figliolu. Eccu, site felici ?

MURIEL : È tù, ùn vulia micca…

DUME : Nò. U figliolu l’hà avutu. Per via di què, sapia ch’eiu ùn ne vulia, è di u nostru travagliu, ùn ci simu più visti nè parlati  da un annu. Ùn ne sapìa nunda. Era un maschju. Hà perturitu sola. Li piacia à avè un maschju di mè. Eiu nò.

MURIEL : Dopu ?

DUME : M’hà chjamatu. Mi vulia prisentà u ciucciu. Sò ghjuntu, l’aghju vistu ind’è u so becculu. Aghju pigliatu un cuscinu, l’aghju messu nant’à a faccia di a criatura. Ella mughjava, stridia « Dume, ùn fà micca què, ti supplicu »… Hà vistu tuttu… L’aburrava. Hà vistu tuttu. Hà pigliatu u fucile di u so babbu. Ci simu imbaruffati, u colpu hè partutu in pienu musu…

MURIEL : È dopu ?

DUME : Nunda. Aghju chjamatu à u mo amicu Ghjacumu. Hè venutu à circàmi ma eiu era digià mortu di un infartu.

MURIEL : Li hai messu un colpu di fucile in capu ?

DUME : Iè. Ùn valia nunda… (un tempu) Vi odiu !

(Stride)

MURIEL : Ùn serve à nuda. Quì, e lacrime ùn falenu micca. 

DUME : Sò vigliaccu ! Sò vigliaccu ! (un tempu) Se vo sapessite quantu vi odiu !

GHJISEPPU (u piglia ind’è so bracce) : U mo carucciu ! (à Muriel) L’inquesta hè compia. Ùn c’hè bisognu di fà sta facciaccia d’esecutore ! 

MURIEL : D’esecutore… (guarda in giru à ella) Ùn mi pigliate in bischizzu, Dume !

DUME : Nò… ùn face nunda… ùn vi ne vogliu micca.

GHJISEPPU : È à me ? Mi ne voli à me ?

DUME : Iè.

(Un silenziu)

GHJISEPPU : È avà, Muriel ? Simu quì, nudi cume vermi ; ci videte più chjaru ?

MURIEL : Ùn la sò… Forse un pocu più chjaru… (apprensiva) Ùn puderìamu aiutacci trà di noi ?

GHJISEPPU : Ùn aghju bisognu d’aiutu !

MURIEL : Ghjiseppu, anu imbucinatu i fili… S’è vo muvite, s’è vo alzate a manu per fà vi l’aria, Dume è eiu avemu da sente a scuzzulata. Nisunu di noi ùn si pò salvà solu ; avemu da perdeci inseme o salvàci inseme. Fate a scelta ! (un tempu) Cosa c’hè ?

GHJISEPPU : L’anu affittata… E finestre sò grand’aperte, un omu hè à pusà nant’à u mo lettu. L’anu affittata ! L’anu affittata ! Entrite, entrite, ùn vi scumudite micca… Fate cum’è in casa vostra… Hè David !… Và versu à l’omu è li mette e mane nant’à e spalle… Cosa aspettanu per accende, ùn cì si vede più, ùn ci si vede più. S’anu da basgià ? Sta stanza hè meia ! Hè meia ! È perchè ùn accendenu micca ? Ùn li possu più vede. Cosa sussureghjanu ? Hà da accarizzàlu nant’à u mo lettu ? Li dice chì sò mezziornu è ch’ellu face sole. Allora, hè chì diventu cecu. (un tempu) Finitu. Più nunda : ùn vecu più, ùn sentu più. È bè, d’appressu à mè, ne aghju finitu cù a terra. Più scuse. (infrizzineghje) Mi sentu viotu. Avà, sò assoluttamente mortu. Sanu sanu quì… (un tempu) Cosa avete dettu ? Parlavate di aiutàmi, nò ?

MURIEL : Iè.

GHJISEPPU : À chè ?

MURIEL : À impedì e so maganze !

GHJISEPPU : Cosa facciu eiu ?

MURIEL : M’aiuterete. Ci vole poc’affare, Ghjiseppu, basta à vulèla.

GHJISEPPU : Bona vuluntà… Induve vulete chè a pigliessi ? Sò fragicu…

MURIEL : È eiu ? (un tempu) Quantunque, è sè no pruvessimu ?

GHJISEPPU : Sò seccu. Ùn possu ne riceve, ne dà ; cumu vi possu aiutà (un tempu. Guarda à Dume chì si tene u capu) 

MURIEL : Sapete chì ghjè ellu ch'hà da esse u vostru carnefine ?

GHJISEPPU : Forse…chì mi l’aghju capita…

MURIEL : Hè per via di ellu chì v’anu da chjappà… Per contu meiu, eiu…eiu… un li dò tantu primura. Sò di e vostre parte…

GHJISEPPU : Cosa ?

MURIEL : Hè una trappula. Vi spianu per sapè sè vo vi lasciarete avè…

GHJISEPPU : A sò. È voi…site ancu voi una trappula. Cridete chì ùn anu antivistu e vostre parole ? È chì ùn ci s’hè piattu un ingannu chè noi ùn pudimu vede ? Tuttu hè trappula. Ma cosa mi pò fà ? Anc’eiu sò una mandraca per ellu… Forse sò eiu chi u chjapparaghju…

MURIEL : Ùn chjapparete nunda. Ci curimu appressu cum’è cavalli di legnu, senza mai raghjunghjeci : siate sicuru chi anu accunciatu tuttu. Lasciate core, Ghjiseppu. Aprite e mane e mullate… Cos’innò, avete da fà a nostra infurtuna à noi trè.

GHJISEPPU : Aghju una faccia à mullà ? Sò cosa m’aspetta. Aghju da brusgià, brusgiu è ùn ci serà fine ; sò tuttu : cridete chì aghju da mullà ? L’averaghju, vi viderà tramezu à i mo ochji, cum’è David vidia à l’altru. Cosa mi parlate di a vostra infelicità : vi dicu chì sò tuttu è ùn possu mancu avè pietà di me. Una trappula, ah ! Una trappula. Sò ingannatu. È dopu ? Tantu megliu s’elli sò felici.

MURIEL (u piglia per e spalle) : Eiu possu avè pietà di voi. Guardatemi : simu nudi. Nudi fin’à l’osse è vi cunoscu per core. Hè un legame : cridete chì vi vogliu ferrì ? Ùn rigretu nunda, ùn mi lagnu micca. Anc’eiu sò secca. Ma di voi, possu avè pietà.

GHJISEPPU (chì s’hè lasciatu fà mentre ch’ella parlava, si scuzzuleghja) : Ùn mi tuccate micca ! Aghju in orrore di esse tuccatu da una donna ! È tenite à vostra pietà per voi. Aiò ! Muriel, ci sò abbastanza trappule ancu per voi in sta stanza. Per voi. Priparate per voi… Farebbete megliu à occupàvi di i vostri affari ! (un tempu) Sè vo' ci lasciate abbastanza tranquilli, u pilotu è eiu, pruveraghju di ùn nucevi…

MURIEL (u fideghja un mumentu è alza e spalle) : Va bè.

DUME (alzandu u capu) : Aiutu, Muriel…

MURIEL : Cosa mi vulete ?

DUME (s’avicina di ella) : A me…mi pudete aiutà.

MURIEL : Dumandateli à ellu !

(Ghjiseppu s’hè avvicinatu, si mette vicinu à Dume, ghjustu darettu, senza tuccàlu. Mentre e risposte chì seguideghjanu, li parla ind’è l’arechja, ma Dume, giratu versu à Muriel chì u fideghja senza parlà, risponde solu à ella cum’è s'ella fussi ella chì l’interrugava)

DUME : Per piacè, avete prumessu, Muriel, avete prumessu ! In furia, in furia, ùn vogliu stà solu. Ghjacumu l’hà purtata à ballà…

GHJISEPPU : À quale hà purtatu ?

DUME : Christelle. Ballanu inseme…

GHJISEPPU : Quale hè Christelle ?

DUME : Una baulonna ! Mi chjamava « inzuccheratu »… Mi tenia caru… L’aghju purtata à ballà anc’eiu…

GHJISEPPU : È tù, a teni cara ?

DUME : Avà posenu. Soffia. Perchè  balla ? Per smagrì ? Ma nò… ma nò ùn la tenia micca cara ! Hà vintiseianni è ùn sò micca un orcu !

GHJISEPPU : Allora, lasciali ! Cosa ti pò fà ? 

DUME : Era meia !

GHJISEPPU : Ùn c’hè più nunda toiu nant’à a terra !

DUME : Era meia…

GHJISEPPU : Iè...era... Prova à pigliàla, prova à tuccàla… Ghjacumu a pò tuccà, ellu… nò ? Nò ? Li pò tene e so mane… sfrisgiàli i so ghjinochji…

DUME : Punta versu ellu a so petturiccia ! U mo piulu, u mo piulucciu…cosa aspetti per rideli in faccia ?  Ùn saraghju più nunda da veru ?

GHJISEPPU : Più nunda ! Ùn c’hè più nunda à te nant’à a terra : tuttu cos’hè toiu, hè quì ! Voli u taglia-carta ? U bronzu di Barbedienne ? U canapè turchinu hè toiu. È eiu, u mo fiore, sò toiu per l’eternu…

DUME : Heu ? À mè ? Va bè… Quale hè da voi dui chì mi chjamarebbe « inzuccheratu » ? Nimu ùn vi acchjappa à voi, voi dui, sapete chi sò un mullizzu ! Pensa à me, Christelle, ùn pensa chè solu à me, à difendemi. Tantu chì pensi : « inzuccherattu, inzuccheratucciu », ùn sò chè a metà quì, ùn sò chè a metà culpevule, sò « l’inzuccheratu » quallà, accantu à tè. Hè rossa cum’è una pumata. Cosa hè st’aria quì ? Ah, hè « L’ultima strinta ». È bè, ballate, ballate ! Muriel, vi farianu ride sè vo’ i videssi. Ùn saperà mai chì à vecu. Ti vecu, ti vecu, spettinata, emuzionata… Ti vecu scrasàli i pedi… C’hè da more di risa ! Aè ! Più in furia ! Più in furia ! A tire, l’arrunza. Hè indecente. Più in furia ! (balla mentre chì parla) Ti dicu chì ti vecu. « U nostru caru Dume » ! Cosa, u nostru caru Dume ? Ah, stà zitta, ùn c’era manc’una lacrima à l’interru ! Li hà dettu… «  u nostru caru Dume » ! Hà a sfacciadezza di parlàli di mè ! Aè, in misura. Ellu, ùn ti pò parlà è fàtti ballà à tempu… Ma cosa…Nò.. Nò…ùn li dì micca ! A ti lasciu, portala via, tenila, fàne cosa ti pare, ma ùn li dì micca… (s’hè arrestatu di ballà) Eccu. Va bè, a poi tene avà ! Li ha dettu tuttu…tuttu… « U nostru caru Dume ùn era micca… » Nò, nò, da sicuru, ùn era micca… Baculeghja u capu d’un aria triste, ma ùn si pò dì chì a nutizia l’hà cummossa. Tenetila avà ! Ah ! Mi chjamava « inzuccheratu », u so dolce… È bè, u zuccheru hè in polvera avà ! « U nostru caru Dume » Ballate, ballate ! Aè, in misura ! Unu, dui (balla) Quantu darebbe per tornà nant’à a terra una stonda, solu una stonda è per ballà (balla. Un tempu) Ùn sentu più nunda. (s’arresta di ballà) Mai più. A terra mi hà sbandunatu… Muriel, guardami, pigliami ind’è e to bracce…

(Ghjiseppu face segnu à Muriel di alluntanassi, darettu à Dume)

MURIEL (rincula d’un passu è mostra Ghjiseppu à Dume) : Dìteli à ellu !

DUME (aguanta à Muriel) : Ùn vi ne andate ! Ascultatemi : sò cascatu di i so cori, cum’è un acellucciu cascatu di u nidu… Cogliami, pigliami in u to core, viderai cume sò bravu…

MURIEL (l’alluntana cù sforzu) : Vi dicu di indirizzàvi à ellu !

DUME : À ellu ? Ma ùn conta micca : hè un omu !

GHJISEPPU : Ùn contu micca ? Ma, acellucciu, piulucciu… hè assai tempu chè tù sì in u mo core. Ùn appia paura, ti guardaraghju sempre…senza un bàttimu di palpebra. Camparai in u mo sguardu cum’è una lustrina in un ragiu di sole !

DUME : Un ragiu di sole ? Ha ! Lasciatemi tranquillu ! M’avete digià fattu u colpu prima.

GHJISEPPU : Dume, inzuccheratu, u mo dolce…

DUME : U vostru dolce ? Chì pretenzione ! À quale pensate inturchjulà ? Aiò, tuttu u mondu sà chì aghju stuffatu una criatura. U zuccherinu hè in polvera nantu à a terra! Ùn sò più chè una pella – è a mo pella ùn hè per voi !

GHJISEPPU : Veni ! Sarai cos’ella ti pare : inzuccheratu amaru, ti truverai in fondu di i mo ochji cum’ella ti pare !

DUME : Cappiatemi ! Ùn avete micca ochji ! Ma cosa mi tocca à fà per chè tù mi cappiessi ? Tè (li spuda in faccia)

(Ghjiseppu u cappia d’un colpu)

GHJISEPPU : Muriel, mi l’avete da pagà !  

(Un tempu. Muriel alze e spalle à và versu à Dume)

MURIEL : Allora ? Voli una donna ?

DUME : Una donna, nò. Tù !

MURIEL : Tante chjachjare ! N’importa quale farebbe l’affare ! Mi sò truvata quì, sò eiu. Eccu. (ù piglia per u collu) Ùn aghju nunda per piaceti, a sai : ùn sò micca una baula è ùn ballu micca u tango…

DUME : Ti piglieraghju cum’è tù sì ! Ti scambieraghju forse…

MURIEL : Ùn ne sò tantu sicura… Saraghju… distratta. Aghju altr’affari in capu !

DUME : È cosa ?

MURIEL : Ùn ti impremerebbe micca.

DUME : Puseraghju nant’à u canapè. Aspetteraghju chè tù t’occupessi di mè…

GHJISEPPU (parte à ride) : Ah ! Luviò ! Trascinati ! Trascinati ! È ùn hè mancu bella !

DUME (à Muriel) : Ùn lu stà à sente ! Ùn hà ne ochji, ne arechje ! Ùn conta micca.

MURIEL : Ti daraghju cosa possu. Ùn hè tantu… Ùn ti teneraghju micca caru : ti cunoscu troppu !

DUME : Ai voglia di me ?

MURIEL : Iè.

DUME : Hè tuttu cosa vogliu.

MURIEL : Allora…

(Si cala versu ellu per basgiàlu)

GHJISEPPU : Dume ! Muriel ! Perdite u capu ! Sò quì, eiu !

MURIEL : A vecu, è dopu ?

GHJISEPPU : Davanti à mè ? Ùn… ùn pudete micca !

DUME : Perchè ? Ùn mi face nunda di spugliàmi quì…

GHJISEPPU (s’agguanta à Muriel) : Lasciatelu ! Lasciatelu ! Ùn lu tuccate micca cù e vostre manaccie di donna !

MURIEL (l’alluntaneghja cù forza) : Basta ! Cerchi i colpi !

(Ghjiseppu si ne và versu u fondu di a pezza)

GHJISEPPU : Fatte cum’ella vi pare, site i più forti ! Ma ùn vi scurdate, sò quì è vi guardu ! Vi guardaraghju, Muriel, vi tocca à basgialu davanti à i mo ochji ! Quantu vi odiu tramindui ! Amatevi ! Amatevi ! Simu in infernu è averaghju u mo tornu !

(Ghjiseppu guarda i dui altri senz’ùn dì nunda)

MURIEL (rivene versu à Dume è ù piglia per u collu) : Dàmmi à to bocca !

(Un tempu. Si cala versu à ellu, è po s’arrizza d’un colpu)

MURIEL : Hè ellu. (un tempu) Berton hè in u mo uffiziu. Anu chjosu e finestre ; dunque hè l’inguernu. Sei mesi. Sò sei mesi ch’elli m’anu… T’aghju privenutu chì possu esse distratta ? Tremanu ; mi face ride ch’elli avessinu cusì freddu quallà. È eiu cusì caldu. Sta volta parlenu di mè. Chì purcacciu ! (stà à sente) Un bellu purcacciu. Bah ! (s’avvicina di Dume) Turnemu à noi ? Mi tenerai cara ? (ascolta) Vai ! Vai ! Dì cos’ella ti pare : ùn ci sò per difendemi ! (à Dume) Dume, teni chì dammi à to fidanza.

DUME : Chì imbrogliu ! Ma, ai a mo bocca, e mo bracce, u mo corpu sanu… è tuttu puverebbe esse cusì simplice… A mo fidanza ? Ma ùn aghju fidanza à dàti, eiu ! M’incumudeghji. Ah ! Ci vole chè tù avessi fattu un culpacciu per dumandàmi cusì à mo fidanza !

MURIEL : Sò stata cuntaminada. Una ampolla arrubata in un laboratoriu ultrasecretu nantu à l’isula di Riems, in u mare Balticu. U siscu hè statu sdraminatu à traversu u mondu.

DUME : È dopu ?

MURIEL : A sapìa eiu. I servizii sicreti ci avianu privenuti. Sapianu ch’ellu c’era da avè una pandemia. Berton a sapìa. Eiu a sapìa, ma ellu vulia lascià u tempu à i so amichi di i laboratori farmacichi di cummercializà un antidotu prima di annunzià a vastità di u genocidiu. Cù u mo silenziu complice, ghjenti sò morti è a cuntaminazione s’hè spartuta à a vitezza di un focu di furesta in estate ! (à l’invisibili) Parlanu bè, tuttu in culu à me ! Ma ùn dice micca chì ghjè ellu chì m’hà dumandatu di ùn dì nunda è di aspettà. Eiu vulia prevene u populu. Vulia testimunià chi Berton hà piattatu voluntariamente i risichi ! Ùn vulia più bugiardà è stà zitta ! Ministru un ghjornu, medicu per sempre ! (à Dume) Avia previstu di  cuntà  tuttu à i giurnalisti. L’ospedale avia dà avè bisognu di mè. Mi anu inocculatu u siscu.

DUME : Cosa cuntavate di fà ?

MURIEL : Dì a verità ! Fà schjuppà stu scandalu sanitariu. Hè colpa nostra sti migliai di morti. Ùn avemu fattu nunda per impedili. Manc’eiu. Sò duttoressa, aghju capitu subitu cosa avia da accade. Ùn averebbe pussutu arrestà l’epidemia ma averebbe pussutu salvà vite è què, averebbe bastattu à salvà a mo anima. Invece, sò cumplice di sti omicidii ! (un silenziu) È bè ! Dì qualcosa !

DUME : Chì voli ch’o ti dica ? Ah, a mo cara, ùn possu induvinà cosa ci vole à rispondeti !

GHJISEPPU : Tesoru, ci vole à dilli chì ùn hè micca un’assassina ! Perchè hà tombu, a to caruccia ! Eccu cosa a runzecha !

MURIEL : Tumbà, assassinà : chjamatelu cume la vi pare ! Dume, sò ùn’assassina ?

GHJISEPPU : Ah ! Eccu a questione : quale hè a verità ? Pensavi, bugiardavi. Ma a paura, l’odiu è tutte e bruttarie chì sì piattanu hè ancu per què ! Allora, cerca, dumandati !

MURIEL : Stà zittu ! Credi chì aghju aspetattu appressu à tè ? Mi pare chì aghju passatu a mo vida sana à dumandàmi, è po l’affari eranu fatti. Aghju… aghju decisu di dì a verità. Quessa hè sicura. Ma ùn aghju avutu u tempu. Anu dettu ch’o m’era tomba per via di…cumu hà dettu Berton ?... « u pesu di a culpabilità » !

GHJISEPPU : E cume sì morta Muriel ?

MURIEL : Male ! (Ghjiseppu si mette à scaccanà) In fatti m’anu messu u siscu per fà mi stà zitta. (à Dume) Veni quì, tù ! Guardami. Aghju bisognu chì qualchi d’unu mi guardessi mentre ch’elli parlanu di mè nant’à a terra… 

GHJISEPPU : È tù, Dume, ti piacenu l’assassini ?

DUME : Sè tù sapessi quantu ne aghju primura ! Assassina o micca, tantu ch’ella basgia bè…

MURIEL : Trinicheghjanu u capu. S’anoianu. Pensanu : Muriel ci vulia tradì. Era ghjusta ! Lasciuloni, debilitamente. Ghjustu per dàssi bona cuscenza. Muriel hè una assassina ! Eccu cosa anu decisu, elli, i mo amichi. In sei mesi, diceranu : assassinu cum’è Muriel. Site furtunati voi dui, nimu ùn pensa più à voi nant’à a terra ! Eiu aghju a vida a più dura…

GHJISEPPU : È u vostru maritu Muriel ?

MURIEL : Cosa u mo maritu ? Hè mortu.

GHJISEPPU : Mortu ?

MURIEL : Mi sò scurdata di dì vi la. Hè mortu prima. Sò guasi dui mesi.

GHJISEPPU : Di torcicore ?

MURIEL : Bella sicura di torcicore. Di cosa vulete ch’ellu fussi mortu ? Aè, tuttu va bè : u siscu hà smaritu, u mo maritu hè mortu è so entrata ind’è a storia…

(Li vene u singhjozzu. Si passa a manu nantu à a faccia. Dume vene versu à ella)

DUME : U mo core, u mo core ! Guardami, u mo core ! Toccami, toccami ! (li piglia e so mane è e mette nant’à u so pettu) Metti e to mane nant’à u mo pettu. (Muriel vole caccià e so mane) Lascia e to mane ! Lasciale, ùn brusgia micca. Anu da more unu dopu à l’altru : cosa pò fà cos'elli pensenu ? Scurdati di elli. Ùn ci sò più che eiu.

MURIEL (cacciandu e so mane) : Ùn si ne scordenu di mè, elli ! Anu da more ma d’altri veneranu chì piglieranu a cunsigna. Li aghju lasciatu a mo vida ind’è e so mane…

(Un tempu)

DUME (pianu) : Muriel ! Pensi ch’o puderia tene cara à una assassina ?

MURIEL : Ma, dicie…

DUME : Ti burlava. Mi piacenu e donne, Muriel, e vere donne, cù a pella fine e mane dolce… ùn ai u mentu di una assassina, ùn ai a bocca di una assassina. È per a to bocca, per i to petti, per i to capelli, per a to voce chì ti tengu cara.

MURIEL : Da veru ? Da sicuru ?

DUME : Voli chì a ti ghjuressi ?

MURIEL : Allora, i scunfidu tutti, quelli quallà è quelli quì. Dume, avemu d’à esce di l’infernu ! (Ghjiseppu si mette à ride. S’arresta è a guarda) Cosa c’hè ?

GHJISEPPU : Ma, ùn crede mancu una parola di cosa dice : cumu poi esse cusi credulona ? « Dume, sò una assassina ? » Sè tù sapessi quantu si ne impipa !

DUME : Ghjiseppu ! (à Muriel) Ùn lu stà micca à sente ! Sè tù voli à mo fidanza, prima dammi à toia…

GHJISEPPU : Ma di sì ! Ma iè ! Dà li a to fidanza. Hà bisognu di una donna, a poi crede, di e bracce di una donna nant’a e so spalle, di l’odore di una donna, di a voglia di una donna in l’ochji di una donna. Per u restu… 

MURIEL : Dume ! Hè vera ? Rispondi ! Hè vera ? 

DUME : Cosa voli ch’o ti dica ? Ùn capiscu nunda à ste storie ! (Dà un pugnu contra u muru) Cum’è tuttu què hè annervante ! Ancu sè tù fussi un’assassina, ti tenaria cara listessu ! Eccu ! Ùn ti basta ?

(Un tempu. Ghjiseppu ride)

MURIEL (à i dui omi) : Mi stumacate !

(si ne và versu a porta)

DUME : Cosa faci ?

MURIEL : Mi ne vò !

GHJISEPPU (infuria) : Ùn anderai tantu luntanu. A porta hè chjosa…

MURIEL : Li tuccherà à apre la ! (Appoghja nant’a campanella. Ùn sonna micca) Vi dicu chì anu da apre ! (stamburizeghja contr’à a porta) Ùn vi possu più suppurtà, ùn ne possu più ! (Dume s’avvicina. L’alluntana) Vai ! Mi stumachi ancu di più chè ellu. Ùn mi vogliu arinà ind’è i to ochji. Sì sudachjatu ! Sì mollu ! Sì un polpu, sì una padula ! (pichja contr’à a porta) Avete da apre ? 

DUME : Muriel, per l’amore di Dìu, ùn ti n’andà, ùn ti parleraghju più, ti lasceraghju tranquilla ma ùn ti n’andà ! Ghjiseppu hà cacciatu e so sgrinfie, ùn vogliu stà solu incun' ellu !

MURIEL : Sbrogliati ! Ùn t’aghju dumandatu di vene !

DUME : Assassina ! Assassina ! Ma, sì veramente una assassina !

GHJISEPPU (s’avvicina di Dume) : È bè, u mo piulucciu, ùn sì micca felice ? Mi ai spudatu in faccia per piaceli è ci simu imbrugliati per via di ella ! Ma, si ne và, u rompifeste, ci hà da lascià trà omi…

DUME : Ùn ci guadagnarai nunda ; sè sta porta s’apre, scappu !

GHJISEPPU : Induve ?

DUME : N’importa induve ! U più luntanu pussibule di tè !

(Muriel pichja sempre contr’à a porta)

MURIEL : Aprite ! Aprite ! Sò d’accunsentu per tuttu : i curtini, e pinze, u piombu scaghjatu, e tanaglie, a capistringula, tuttu cosa brusgia, tuttu cosa strippa, vogliu soffre da veru ! Piuttostu centu mursicate, piuttostu a frusta, u vitriolu, chì sta suffrenza in capu, stu murtulone di suffrenza chì sfrisgia, chì accarezza è chì ùn face mai abbastanza male ! (piglia u maneghju di a porta è ù scuzzula). Aprerete ? (a porta s’apre d’un colpu è ancu appena Muriel casca) ah !

(un longu silenziu)

GHJISEPPU : Allora Muriel ? Andatevi ne !

MURIEL (pianu pianu) : Mi dumandu perchè sta porta s’hè aperta…

GHJISEPPU : Cosa aspetatte ? Andate, andate in furia ! 

MURIEL : Ùn mi n’anderaghju micca.
GHJISEPPU : È tù, Dume ? (Dume ùn si move. Ghjiseppu si mette à ride) Allora ? Qualessu ? Quale di noi trè ? A strada hè lìbera, cosa ci ritene ? Ah ! C’hè da ride, simu inseparevulle !

(Dume salta in darettu)

DUME : Inseparevulle ? Muriel ! Aiutàmi, aiutàmi subitu ! Ù trascinaremu fora è chjuderemu a porta daretu à ellu ! Hà da vede…

GHJISEPPU (lotendu) : Dume ! Dume ! Per prigura, tenimi ! Micca inde stu curridore, ùn mi lampà per stu curridore !

MURIEL : Cappialu !

DUME : Sì scema ! Ti odie !

MURIEL : Hè per via di ellu chì sò stata.

(Dume cappia à Ghjiseppu è guarda à Muriel stunatu)

GHJISEPPU : Per via di mè ? (un tempu) Per via di mè ?

MURIEL : Ié. A sai cosa hè un assassinu tù ! 

GHJISEPPU : Ié, a sò.

MURIEL : Sai cosa hè u male… a vergogna, a paura. Iè cunosci u prezzu di u male. È sè tù dici chì sò un’assassina, hè perchè sai di cos’è tù parli, eh ?

GHJISEPPU : Ié.

MURIEL : Sì di a mo razza. Pensavi tù  chì mi ne sarebbe andata ? Ùn ti pudìa lascià qui, triunfante, cù tutti sti pensà ind’u to capu… Tutti sti pensà chì mi cuncernenu.
GHJISEPPU : Mi voli veramente cunvince ?

MURIEL : Ùn vogliu più nunda d’altru ! Ùn li sentu più, sai. Forse chì ne anu finitu cù me. Finitu : casu chjosu, documentu arcivatu ! Ùn sò più nunda nant’à  terra, ne mancu una assassina ! Ghjiseppu simu soli avà : ùn c’hè più chè voi dui per pensà à me. Ellu ùn hà impurtanza ! Ma tù, tù mi odii : sè tù mi credi, mi salvi…

GHJISEPPU : Ùn sarà micca faciule. Guardami : sò testardu !

MURIEL : Ci metteraghju u tempu ch’ellu ci vole…

GHJISEPPU : Oh, hai tuttu u tempu… Tuttu u tempu !

MURIEL : Sò morta troppu prestu. 

GHJISEPPU : Si more sempre troppu prestu – o troppu tardi ! È puru, a notra vida hè quì, compia ! L’affare hè fattu, hè ora di fà i conti ! Sì una assassina Muriel, una assassina perchè a vogliu. A vogliu, senti ? A vogliu ! È puru, guarda cume tù sì debule, un soffiu ; ùn sò nunda chè u sguardu chì ti vede, chè stu pensà senza culori chì ti pensa. (Và versu à ella, e mane aperte) Ma cosa speri ? Ti tengu !

DUME : Muriel !

MURIEL : Cosa ?

DUME : Vindìcati !

MURIEL : Cume ?

DUME : Basgiami, u sentarai cantà !

MURIEL : Eppuru, hè vera, Ghjiseppu. Mi teni, ma ti tengu anc’eiu !

(Si cala versu Dume. Ghjiseppu caccia un mughju)

GHJISEPPU : Ah, assassina ! Assassina ! Vai ! Vai à fà ti cunsulà per l’omi. 

DUME : Canta, Ghjiseppu, canta puru !

GHJISEPPU : Chì bellu copiu ! Sè tù videssi à so manuccia nant’à u to spinu, sgualcì a to camisgia. E so mane mezze sudate ; suda. Hà da lascia a so stampa nant’à u canapè.

DUME : Canta ! Canta ! Stringhjimi più forte contru à tè Muriel ; hà da sbutàne !

GHJISEPPU : Di sicuru, stringhji lu forte, stringhji lu ! Mischiate i vostri calori. Hè bonu l’amore, hein Muriel ? Hè tepidu è prufondu cume u sonnu, ma ùn ti lasciaraghju micca dorme…

(Gestu versu Muriel)

DUME : Ùn lu stà à sente ! Piglia a mo bocca ! Sò tuttu à te !

GHJISEPPU : È bè, cosa aspetti ? Fà cos’ellu ti dice… Muriel l’assassina tene ind’è e so bracce Dume l’infanticidiu ! E scumesse sò aperte ! Muriel l’assassina u basgerà ? Vi vecu ! Vi vecu ! À eiu solu, sò u populu, u populu ! Muriel ! U populu, u senti ? (sussureghje) Assassina ! Assassina ! Assassina ! Assassina ! Assassina ! Vanamente, mi fughji, ùn cappieraghju micca ! Cosa cerchi nantu à  e so labbre ? U smintecu ? Ma ùn ti scurderaghju, eiu ! Sò eiu ch’ellu ci vole à cunvice ! Eiu ! Veni. Veni ! T’aspettu ! Guarda, Dume, alluntana a so strinta. Hè mansa cum’è una cagna… Ùn l’averai micca !

MURIEL : U bronzu… (l’accarezza, si gira d’un colpu) ah… ùn site chè dui ? Vi credia più numerosi ! (ride) Allora, hè què l’infernu ? Ùn l’averia mai creduta… V’aricurdate : l’inzolfanu, u fucarone, u brasgeru… ah, chì guaia ! Ùn c’hè bisognu di brasgeru, l’infernu sò l’altri.

DUME : U mo amore !

MURIEL (u rispinghje) : Lasciami. Hè trà noi. Ùn ti possu amà quand’ellu mi vede !

DUME : Ah ! È bè, ùn ci vederà più !

(Piglia u taglia-carta nant’a u tavulinu, si lampa nant’a Ghjiseppu è ù pugnaleghja)

GHJISEPPU (lota è ride) : Cosa faci ? Cosa faci ? Sì scemu ! Ùn la sai chì sò digià mortu ?

DUME : Mortu ?

(Capia a cultella. Un tempu. Ghjiseppu piglia u taglia-carta è si pugnaleghja annervatu)

GHJISEPPU : (cù un arisa scema)  Mortu ! Mortu ! Mortu ! Ne a cultella, ne u velenu, ne a corda ! Hè digià fatta, capisci ? È simu inseme per u sempre ! 

DUME (scacaneghje) : Per u sempre… Oh Signore, cumu hè sbillicante ! Per u sempre !

MURIEL (ride guardanduli traminduii) : Per u sempre ! (Cascanu à pusà, ognunu u so canapè. Un longu silenziu. Ùn ridenu più è si guardanu. Muriel s’arrizza) Eh bè… cuntinuemu !

      

Mode liseuse     

--> Pour une lecture optimale, cliquez sur le carré "Full screen" en bas à droite, à côté du logo Albiana.

   

Avis aux lecteurs
Un texte vous a plu, il a suscité chez vous de la joie, de l'empathie, de l'intérêt, de la curiosité et vous désirez le dire à l'auteur.e ?
Entamez un dialogue : écrivez-lui à notre adresse decameron2020@albiana.fr, nous lui transmettrons votre message !
      
      
Nouveautés
Decameron 2020 - Le livre
Article ajouté à la liste de souhaits